SzukajSzukaj
dołącz do nasFacebookGoogleLinkedinTwitter

We wtorek częściowe zaćmienie Słońca widoczne w całej Polsce

We wtorek 25 października nastąpi częściowe zaćmienie Słońca, które będzie można zobaczyć z całego terenu Polski, o ile tylko dopisze pogoda. W przypadku Warszawy rozpocznie się ono o godz. 11.14. Będzie to najgłębsze zaćmienie widoczne z naszego kraju od ponad 7 lat.

W przypadku Warszawy zaćmienie rozpocznie się o godzinie 11.14, fazę maksymalną osiągnie o godzinie 12.23, a zakończy się o godzinie 13.33. Maksymalna faza wyniesie 0,56. W innych rejonach naszego kraju dokładne momenty poszczególnych etapów zaćmienia mogą różnić się do kilkunastu minut w stosunku do wskazanych dla Warszawy.

Ogólnie zaćmienie będzie widoczne w całej Europie, z wyjątkiem południowo-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Będzie też widoczne w północno-wschodniej Afryce, w północno-zachodniej Azji, a także w północnej części Oceanu Indyjskiego. Faza maksymalna wyniesie 0,86 w środkowej Azji.

Gdzie pokazy zaćmienia słońca

Różne organizacje i instytucje astronomiczne szykują pokazy zaćmienia. Przykładowo Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na wspólne obserwacje przy Al. Ujazdowskich 4 w Warszawie w godz. 11.00-14.00.

Pokazy przygotowane są również w Toruniu: Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy zaprasza na parking przed swoim głównym budynkiem w godz. 11.00 - 14.00. Instytut Obserwatorium Astronomiczne UAM oraz członkowie Astronomicznego Koła Naukowego zachęcają do przyjścia na obserwacje, które będą prowadzone z terenu parku przy budynku obserwatorium na ul. Słonecznej 36 w Poznaniu.

Na południu Polski będzie okazja do obserwacji z terenu Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach. Pokazy będą organizowane również w innych miejscowościach.

Będzie można też oglądać transmisje internetowe, m.in. od Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach (https://www.youtube.com/watch?v=XRBJwfOTwuY), Hevelianum (https://www.youtube.com/watch?v=JS2MwNe65rk), Obserwatorium Astronomicznego w Truszczynach (https://www.facebook.com/events/786602829285162/) i innych instytucji, organizacji i osób prywatnych.

Jak sami możemy oglądać zaćmienie słońca

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zaćmienie obserwować samodzielnie z dowolnego miejsca w Polsce. Przy czym należy poważnie potraktować ostrzeżenia o tym, że nie wolno patrzeć na Słońce przez teleskopy lub lornetki, jeśli nie są wyposażone w odpowiednie filtry. Może to bowiem doprowadzić do uszkodzenia, a nawet utraty wzroku.

Jeśli mamy do dyspozycji zwykły teleskop, a nie instrument zbudowany specjalnie do obserwacji Słońca, wtedy najbardziej bezpiecznym sposobem obserwacji zaćmienia jest rzutowanie obrazu Słońca z teleskopu na ekran. Ekranem może być ściana albo biała kartka. Patrzymy wtedy na rzutowany obraz, a nie w okular teleskopu.

Zaćmienie można też zobaczyć bez teleskopu, trzeba tylko mocno osłabić blask Słońca. Na rynku dostępne są np. specjalne okulary do obserwacji zaćmień Słońca, można też stosować folię mylarową (do kupienia w internecie lub w sklepach z przyrządami optycznymi). Są też „domowe” sposoby typu szkło spawalnicze, mocno zadymiona szybka, zdjęcie rentgenowskie, czy płyta CD, aczkolwiek przy nich także potrzebna jest rozwaga – nie przesadzajmy z długością patrzenia na Słońce przez tego typu „przyrządy” (rzut oka na chwilę, a potem przerwa).

Co powoduje zaćmienia Słońca? Mogą one wystąpić w momencie, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Ziemią, a Słońcem i przesłoni całkowicie lub częściowo tarczę słoneczną. W takiej konfiguracji Księżyc znajduje się w nowiu, ale nie przy każdym nowiu zachodzi zaćmienie, bowiem orbita naturalnego satelity Ziemi nie jest idealnie kołowa, a na dodatek ma nieco nachylenia względem płaszczyzny orbity naszej planety.

Jest kilka rodzajów zaćmień: częściowe, całkowite i obrączkowe. Zaćmienia całkowite są najbardziej widowiskowe, ale niestety są widoczne tylko w dość wąskim pasie, a dalej od niego widzimy już tylko zaćmienie częściowe. Dla danego punktu na Ziemi zaćmienia całkowite są bardzo rzadkie. W Polsce ostatnie zaćmienie całkowite było widoczne w 1954 roku (Suwałki, Sejny), a następne będzie w 2135 roku.

Gdy tarcza Księżyca nie zakrywa całej tarczy słonecznej, mamy do czynienia z zaćmieniem częściowym. Ten rodzaj zaćmienia możemy z danego miejsca obserwować częściej. Na przykład poprzednie zaćmienie częściowe było widoczne z Polski 10 czerwca 2021 roku.

Z kolei przy zaćmieniu obrączkowym cała tarcza Księżyca przesłania Słońce, jednak następuje sytuacja, w której Srebrny Glob znajduje się zbyt daleko od naszej planety i widoczny na niebie kątowy rozmiar jego tarczy jest mniejszy niż kątowy rozmiar tarczy Słońca. Wokół ciemnej tarczy Księżyca widać wtedy jasny pierścień.

Momenty następowania zaćmień Słońca ludzie potrafili przewidywać już w starożytności. Współcześnie zaćmienia całkowite są wielką atrakcją turystyczną i gromadzą bardzo wiele osób, które przyjeżdżają w pas zaćmienia całkowitego nawet z dalekich zakątków świata, aby obejrzeć to zjawisko.

Ekspert: to wydarzenie zdecydowanie warte naszej uwagi

Zaćmienia Słońca należą do najsłynniejszych i cieszących się niezwykłą popularnością zjawisk astrofizycznych. - Jak na warunki polskie, będzie to wydarzenie dość spektakularne - mówi Przemysław Rudź z Polskiej Agencji Kosmicznej.

Zaćmienie Słońca zachodzi podczas nowiu Księżyca, czyli fazy, w której właściwie go nie widzimy. Jedyną możliwością obserwacji nowiu jest moment zaćmienia Słońca, kiedy nieoświetlona i niewidoczna z Ziemi tarcza Księżyca zakrywa tarczę słoneczną.

„Wynika to z geometrii i kosmicznej koincydencji. Orbita Księżyca i orbita Ziemi wokół Słońca umożliwiają takie ustawienie wszystkich trzech ciał niebieskich (Ziemi, Księżyca i Słońca – przyp. red.), że znajdują się w jednej linii. Wyobraźmy sobie, że wystawiamy rękę w stronę źródła światła – efektem jest padający na nas cień. W wypadku zaćmienia Słońca zasada jest taka sama, tylko w rozmiarze adekwatnym do rozmiarów tego rejonu Układu Słonecznego. Z kolei koincydencja polega na tym, że rozmiary kątowe Księżyca i Słońca na ziemskim niebie są praktycznie takie same. Oznacza to, że Księżyc jest tyle samo razy mniejszy od Słońca, ile razy jest od niego bliżej Ziemi ” – wyjaśnia.

Ekspert zaznacza, że zaćmienie Słońca może występować w różnych formach. Zjawisko może być częściowe, całkowite, obrączkowe, czy hybrydowe. „To, które będziemy mogli obserwować 25 października, zalicza się do zaćmień częściowych” – dodaje.

W Polce zjawisko będzie wyjątkowo dobrze widoczne i potrwa szacunkowo od godz. 11.15 do 13.35. W maksymalnej fazie zjawiska tarcza słoneczna będzie zakryta prawie w 50 procentach. „Co prawda nie możemy się spodziewać, że spadnie jasność dnia, ponieważ ciemno robi się tylko podczas zaćmień całkowitych, natomiast jak na warunki polskie, będzie to zaćmienie dosyć głębokie i na pewno warte obserwacji” – wyjaśnia Rudź. Na bliskie nam całkowite zaćmienie Słońca trzeba będzie poczekać do 2026 roku, kiedy pas całkowitości przejdzie przez północną Hiszpanię, do której łatwo się dostać i już teraz można zacząć planować własną ekspedycję.

Rudź podkreśla, że do obserwacji trzeba się odpowiednio przygotować, ponieważ bezpośrednie patrzenie na Słońce może spowodować poważne uszkodzenie wzroku. „Możliwości jest kilka. Pierwszą, trochę z innej epoki, jest szkiełko spawalnicze, które wykorzystywane jest do ochrony wzroku spawaczy. Nasi dziadkowie stosowali też okopcone nad świecą szkiełko. Inną, zdecydowanie polecaną, bezpieczną i wygodną, jest zakupienie specjalnych okularów zaćmieniowych, które dostępne są praktycznie w każdym astronomicznym sklepie internetowym. Oczywiście takie okulary można też zrobić samemu z zakupionej wcześniej specjalnej folii mylarowej, która odcina ponad 99 procent światła słonecznego” – tłumaczy.

„Jeśli ktoś chce prowadzić obserwacje w profesjonalny sposób, a przy okazji dowiedzieć się więcej o fizycznej stronie tego zjawiska, polecam odwiedzenie strony lokalnego oddziału Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. W większości dużych miast będą one organizowały pokazy zaćmienia przy użyciu teleskopów wyposażonych w odpowiednie filtry” - wyjaśnia rozmówca PAP.PL.

Ekspert zaznacza, że kluczowym elementem obserwacji zjawiska są panujące warunki atmosferyczne. „Wszystko zależy od zachmurzenia, dlatego polecam śledzenie kanału TVP Nauka, który będzie prowadził transmisję na żywo z mobilnego studia, które śledząc aktualną prognozę pogody, w razie potrzeby skieruje się tam, gdzie szansa na rejestrację zjawiska będzie największa. Dzięki temu, nawet jeśli pogoda w miejscu naszego miejsca zamieszkania nie dopisze, będziemy mogli zobaczyć zaćmienie z najlepszego punktu obserwacyjnego w kraju” – dodaje.

Zaćmienia Słońca widoczne są tylko w wąskim pasie o maksymalnej szerokości 270 km, ale przeciętnie jest to około 100 km. „Żeby zobaczyć całkowite zaćmienie musimy znajdować się właśnie w jego obrębie. W pozostałych obszarach zjawisko widoczne będzie tylko częściowo” – wyjaśnia Rudź.

Najbliższe całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce będzie miało miejsce dopiero 7 października 2135 roku. „Mimo to polecam każdemu wybrać się za granicę, by być świadkiem tego spektakularnego wydarzenia. Miłośnicy astronomii szczególnie czekają na rok 2027, ponieważ właśnie wtedy pas całkowitości będzie przebiegał przez Dolinę Królów w Egipcie, co nada zjawisku specyficzny, można nawet powiedzieć, że mistyczny klimat. Warto tu odwołać się do powieści „Faraon” Bolesława Prusa, w której nasz wielki pisarz opisuje to zjawisko i wykorzystuje je przez postać kapłana Herhora do panowania nad przerażonym ludem. Wyjątkowe, bo blisko 7-minutowe zjawisko, będzie jednym z najdłuższych zaćmień w XXI w. ” – zaznacza Rudź.

Dołącz do dyskusji: We wtorek częściowe zaćmienie Słońca widoczne w całej Polsce

1 komentarze
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Wirtualnemedia.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Jeżeli którykolwiekz postów na forum łamie dobre obyczaje, zawiadom nas o tym redakcja@wirtualnemedia.pl
User
miś społeczny
Są Polacy z permanentnym zaćmieniem umysłu.
odpowiedź