Od 8 sierpnia 2018 roku wszystkie polskie banki muszą posiadać w swojej ofercie tak zwane konto podstawowe, którego prowadzenie jest całkowicie darmowe. Jednak posiadacz takiego rachunku musi liczyć się z ograniczeniami oraz brakiem dodatkowych usług, dlatego zdaniem ekspertów konto podstawowe nie zmieni sytuacji w segmencie bankowości. - Nie należy spodziewać się kolejek po otwarcie takiego rachunku ani masowej likwidacji komercyjnych kont, a straty banków z tytułu nowych obowiązków nie będą dotkliwe - oceniają dla Wirtualnemedia.pl Przemysław Barbrich ze Związku Banków Polskich i Jarosław Sadowski z Expandera.
Wprowadzenie przez banki oraz SKOK-i do oferty kont podstawowych jest wymuszone przepisami, które wchodzą w życie 8 sierpnia br. Rachunek podstawowy ma być prowadzony bez żadnych opłat, darmowe ma być także wydanie i obsługa karty płatniczej związanej z tym kontem.
Tylko jedno konto
Posiadanie darmowego konta podstawowego wiąże się z kilkoma istotnymi ograniczeniami. Po pierwsze rachunek taki może otworzyć użytkownik, który nie posiada żadnego innego konta bankowego. Według informacji uzyskanych przez Wirtualnemedia.pl jeśli konkretna osoba zwróci się do banku o otwarcie w nim rachunku podstawowego i po sprawdzeniu odpowiedniego rejestru okaże się, że posiada już inne konto, wniosek zostanie odrzucony.
W ramach rachunku podstawowego użytkownik może dokonywać bez prowizji i ograniczeń wypłat w bankomatach należących do banku prowadzącego konto, jednak liczba darmowych wypłat z bankomatów zewnętrznych została ograniczona do 5 miesięcznie. Podobnie jest z przelewami – tylko za 5 miesięcznie nie jest pobierana opłata, każdy przelew powyżej tego limitu zostanie obciążony dodatkowymi kosztami.
W rozmowie z nami Jarosław Sadowski, główny analityk Expander Advisors wyjaśnia jednak, że prowizje za przelewy gotówki mogą okazać się mało dotkliwe, bowiem ich wysokość nie może być wyższa niż opłaty stosowane najczęściej przez konkretny bank w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Tymczasem, jak zaznacza Jarosław Sadowski wiele banków od dawna nie stosuje dodatkowych kosztów przy przelewach, co oznacza że będą one darmowe na koncie podstawowym nawet po wyczerpaniu limitu.
Utrudnieniem dla użytkowników kont podstawowych może być także fakt, że nie zaoferuje ono żadnych dodatkowych produktów czy usług, np. w postaci kredytu odnawialnego.
Bez rewolucji na rynku
W rozmowie z Wirtualnemedia.pl dr Przemysław Barbrich, dyrektor w Związku Banków Polskich wyjaśnia motywy wprowadzenia uregulowań zobowiązujących banki do oferowania rachunku podstawowego.
- Wprowadzenie przez banki konta podstawowego jest realizacją wymagań postawionych w formie odpowiednich przepisów przez Unię Europejską – wyjaśnia Przemysław Barbrich. - Mają one na celu wyeliminowanie w krajach unijnych zjawiska tak zwanego wykluczenia finansowego. W Polsce w ograniczonym stopniu także mamy do czynienia z tym problemem, bowiem obecnie rachunki bankowe posiada ponad 80 proc. Polaków, pozostaje zatem pewien margines osób które nie mają własnego konta. Z badań wynika, że te osoby na pytanie o przyczyny braku własnego rachunku często wskazują na opłaty, które ich zdaniem wiążą się z prowadzeniem konta i dokonywanych na nim operacji. Zatem intencją unijnych urzędników było skłonienie tych osób do założenia rachunku poprzez wyeliminowanie opłat których się obawiają.
Z informacji posiadanych przez ZBP wynika, że polskie banki są przygotowane do zaoferowania klientom podstawowego konta w wymaganym przez przepisy terminie. Jednak jego wprowadzenie nie przyniesie znaczących zmian w segmencie bankowym.
- Nie należy się spodziewać, że po wprowadzeniu tej oferty pod bankami ustawią się długie kolejki do założenia konta podstawowego – ocenia Barbrich. - Trzeba pamiętać, że tego typu rachunek posiada szereg ograniczeń, zatem niewielu obecnych klientów banków zdecyduje się na likwidację swojego rachunku i przejście na konto podstawowe. Tym bardziej, że obecnie można z powodzeniem znaleźć na rynku oferty kont, których prowadzenie łącznie z wydaniem karty płatniczej jest darmowe przy spełnieniu pewnych minimalnych warunków. Natomiast w dłuższej perspektywie wprowadzenie konta podstawowego może okazać się dla banków korzystne. Po założeniu takiego rachunku jego posiadacz może po pewnym czasie dojść do wniosku, że ograniczenia obowiązujące na tym koncie są dla niego uciążliwe, i zdecyduje się na otwarcie w tym samym banku nowego rachunku połączonego z dodatkowymi udogodnieniami – przewiduje ekspert ze ZBP.
Podobnego zdania jest także Jarosław Sadowski, choć w jego opinii banki będą musiały pogodzić się ze stratami, choć raczej niewielkimi.
- Wszystkie banki muszą wprowadzić do oferty konto podstawowe. Nie mają jednak obowiązku ich reklamowania, więc najprawdopodobniej nie będą aktywnie proponowały ich klientom – prognozuje Jarosław Sadowski. - Dla banków najbardziej bolesny wcale nie będzie brak opłat, lecz inny element nowych przepisów. Z kontem podstawowym nie może być powiązany żaden produkt kredytowy, a kredyty przynoszą bankom wysokie zyski. Aby zachęcić klienta z kontem podstawowym do zaciągnięcia pożyczki, trzeba będzie go również przekonać do zmiany rachunku. To oznacza więcej komplikacji, a więc rośnie ryzyko, że klient zadłuży się w innym banku.
Według eksperta z Expandera ustawa jest tak skonstruowana, że banki nie mogą obciążyć dodatkowymi opłatami klientów posiadających konta podstawowe. Nie opłaca im się również podnoszenie opłat na zwykłych kontach, gdyż to tylko skłaniałoby do zamiany ich na darmowe rachunki podstawowe.
- Poza tym straty banków nie będą wysokie, gdyż takich kont nie będzie zbyt wiele – przewiduje Sadowski. - Po pierwsze ci, którzy nie mają obecnie rachunków, nie będą masowo ich zakładać. Konta najczęściej nie posiadają osoby starsze i młodzi. Ci ostatni już teraz mogą bezpłatnie korzystać z kont, gdyż wiele banków oferuje bezpłatne rachunki dla młodych. Nie ma więc powodu dlaczego mieliby teraz zmienić zdanie. Starsi zwykle nie mają potrzeby posiadania konta, gdyż przez wiele lat przyzwyczaili się do życia bez niego. Badanie NBP „Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego” potwierdza, że najczęstszą przyczyną nieposiadania konta jest brak takiej potrzeby - zaznacza Sadowski.
