Jeśli podatnik nie posiada danych niezbędnych do ustalenia rzeczywistej wielkości osiągniętego przez siebie dochodu, fiskus może sam zdecydować o wysokości jego podatku dochodowego. Szacowanie dochodu przez urzędników to jednak rzadka procedura.
Z zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, urząd skarbowy jest uprawniony do samodzielnego oszacowania dochodu podatnika, jeśli:
- brak jest ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do jej określenia,
- dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania,
- podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania.
Bez wizyty fiskusa
Szacunek dochodu bowiem powinien być jednak traktowany jako ostateczny środek ustalenia podstawy opodatkowania i stosowany w sytuacjach, gdy nie ma żadnej innej możliwości jej określenia.
Zobacz tabelę
Jeśli zatem podatnik, który na przykład nie prowadził w danym roku księgi podatkowej, błędnie zakładając, że przysługuje mu prawo do opłacania karty podatkowej, posiada dowody pozwalające choćby w części ustalić przychody i koszty ich uzyskania w rzeczywistej wysokości, fiskus oszacuje jedynie ten dochód, na który podatnik nie posiada dowodu jego osiągnięcia (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2010 r., II FSK 2008/09).
Szacowanie w ostateczności
W wyroku z 21 lipca 2011 r. (II FSK 2393/10) NSA przypomniał, że w orzecznictwie sądowym akcentowana jest konieczność stosowania szacunku dopiero wtedy, gdy nie ma danych źródłowych umożliwiających ustalenie faktycznej podstawy opodatkowania. Zatem dopiero w sytuacji, gdy podatnik nie będzie dysponował żadnymi danymi źródłowymi (np. fakturami, ewidencjami klientów, rachunkami uproszczonymi, umowami świadczenia usług), fiskus będzie uprawniony do ustalenia podstawy opodatkowania w drodze szacowania dochodu. Polega to na przybliżonym określeniu wartości podstawy opodatkowania.
Zobacz tabelę
Warto pamiętać, że wybór metody jest dowolny, ale urząd będzie go musiał uzasadnić. Fiskus może szacować podstawę opodatkowania w inny sposób, niż opisane powyżej, ale tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy nie jest możliwe zastosowanie wskazanych metod.
Katarzyna Miazek, Tax Care
Adam Bujalski, księgowy Tax Care
