O prawie 10 tys. zł spadła w wyniku jednej decyzji RPP zdolność kredytowa 3-osobowej rodziny zarabiającej 5 tys. zł netto. Osoby, które albo mają już decyzję kredytową, albo szybko złożą wniosek, mają jeszcze szansę „uratować” swoją zdolność.
Środowa decyzja RPP spowodowała natychmiastowy wzrost stopy WIBOR. O ile jeszcze w środę 3-stawka wynosiła 4,94%, to wczoraj było to już 5,05%. Gdyby WIBOR miał w pełni odzwierciedlić skalę podwyżek stóp oficjalnych, wzrósłby do 5,19%. Sadząc po notowaniach kontraktów FRA, rynek oczekuje takiego poziomu w perspektywie miesiąca – dwóch miesięcy. Zmiana stopy rynkowej, oprócz tego, że powoduje wzrost raty kredytowej, ma też inny ważny skutek – obniża zdolność kredytową. A to oznacza, że rynek kredytów hipotecznych, który nie ochłonął jeszcze po styczniowym zaostrzeniu zasad wyliczania zdolności (rekomendacja SII), czeka kolejna próba. Tym razem przyczyna leży jednak nie po stronie nadzoru, a władz monetarnych.
Wyparowały dwa metry mieszkania
Korzystając z kalkulatora jednego z banków z pierwszej piątki pod względem sprzedaży kredytów mieszkaniowych, oszacowaliśmy, jaki wpływ na zdolność miała wczorajsza podwyżka stopy WIBOR (jest ustalana raz dziennie). Do obliczeń przyjęliśmy, że marża kredytu wynosi 1%, a rodzina jest 3-osobowa i osiąga dochód na poziomie 5 tys. zł netto. Nie spłaca innych zobowiązań. O ile jeszcze w środę zdolność dla takiej rodziny można było szacować w naszym przykładzie na 362 tys. zł, to dzień później było to już 358 tysięcy. Oczekiwany wzrost stopy WIBOR w okolice 5,2%, spowodowałby dalszy spadek zdolności poniżej 353 tys. zł. Efekt jednej podwyżki RPP w sumie oznacza więc zdolność kredytową niższą o prawie 10 tys. zł. Jest to oczywiście wielkość przykładowa, wyliczenia poszczególnych banków mogą się bowiem od siebie różnić. Poza tym, w przypadku osób lepiej zarabiających, różnica będzie większa. Gdyby tę różnicę odnieść do średniej ceny transakcyjnej mieszkania w 16 największych miastach Polski z ostatnich trzech miesięcy (5 473 zł dane Home Broker i Open Finance), oznaczałaby ona możliwość zakupu mieszkania mniejszego o prawie dwa metry.
Spadek cen mieszkań zniwelował wcześniejsze podwyżki stóp
Ale uwaga! Środowa podwyżka stóp oficjalnych – choć pierwsza po dłuższej przerwie – była już piątą w obecnym „cyklu”. Od początku 2011 r. stopy zostały podniesione łącznie o 1,25 pkt. proc. W tym czasie 3-miesięczny WIBOR wzrósł łącznie o 1,11%. Efekt tylko tej zmiany, nie licząc spadku zdolności w wyniku zaostrzenia wymagań przez nadzór, to możliwości zakupowe mieszkania mniejsze o 44 tysiące złotych. Oznacza to, że rodzina z naszego przykładu musiałaby zrezygnować z zakupu 8 metrów kwadratowych mieszkania. Na szczęście ten ubytek zdolności został praktycznie zniwelowany przez spadek cen mieszkań (średnia cena transakcyjna w styczniu 2011 r., wyniosła 6090 zł za metr).
Warto też spojrzeć na zdolność kredytową 3-osobowej rodziny z naszego przykładu wyliczanej jako średnia dla wszystkich banków. W takim ujęciu nie możemy co prawda wyłapać, jaka zmiana nastąpiła w ostatnich dwóch dniach, ale możemy ocenić, jak zdolność zmieniła się od początku „cyklu” podwyżek, czyli od stycznia 2011 roku. Co więcej, takie zestawienie uwzględnia również spadek zdolności wywołany rekomendacją SII. O ile przeciętnie na rynku w kwietniu nasza rodzina mogła liczyć na 371 tys. zł kredytu, to w styczniu 2011 r. było to 428 tysięcy. Różnica wynosi aż 57 tysięcy.
Katarzyna Siwek, Jerzy Węglarz Home Broker
Paweł Kołtun, Lion’s House
