O najważniejszych wydarzeniach kończącego się roku i prognozach na przyszły w sektorze internetowym mówią portalowi Wirtualnemedia.pl przedstawiciele czołowych wydawców i organizacji branżowych. To kolejna odsłona naszej serii podsumowań br. w mediach i marketingu.
Włodzimierz Schmidt, prezes zarządu IAB Polska
Wydarzenie roku 2018
Nikt nie ma chyba wątpliwości, że rok 2018 upłynął pod znakiem RODO. Pierwsze sześć miesięcy to poruszenie i gorączkowe przygotowania, by zdążyć. Druga połowa roku to prace nad standardami i dobrymi praktykami, które będą jasnymi wskazówkami dla przedsiębiorców. Choć trudno ciągle ocenić globalne skutki tego rozporządzenia, to jednak pewne jest to, że w branży internetowej nie dało się przejść obok RODO obojętnie.
W skali globalnej warto na pewno jeszcze zwrócić uwagę na potężne wzrosty Amazona. Przyzwyczailiśmy się już, że wielkie firmy e-commerce rosną bardzo dynamicznie, ale ciągle nowym zjawiskiem jest tak dynamiczny wzrost w obszarze reklamy cyfrowej. Koniecznie należy też wspomnieć o akwizycji AppNexus przez AT&T. Oba te przykłady pokazują, jak układ sił na rynku największych internetowych graczy zaczyna się zmieniać.
Sukces 2018
W Polsce niewątpliwie największym sukcesem jest wejście naszego rynku reklamy internetowej do grona miliarderów, czyli przekroczenie progu 1 miliarda euro na wydatki na reklamę według raportu IAB PwC AdEx. Przy zachowaniu obecnej dynamiki wzrostu już niebawem internet będzie medium reklamowym numer 1 w Polsce.
Na uwagę zasługuje też bardzo dynamiczny w ostatnich latach rozwój branży gaming i e-sports i to w kategoriach jakościowych. Do niedawna była to nisza ledwo dostrzegana przez reklamodawców, a w tym roku aż dwie złote statuetki w konkursie IAB MIXX powędrowały do twórców fantastycznych gamingowych kampanii: „Hope County FM” oraz „Do ostatniego drzewa”. Ta ostatnia to również znakomity przykład tego, jak działania online wpływają na rzeczywistość. Dzięki udziałowi polskich internautów przyczyniła się ona do wstrzymania wycinki drzew w Puszczy Białowieskiej.
Porażka roku 2018
Globalnie największą porażką jest oczywiście afera wokół Cambridge Analytica. Można to uznać za branżowy truizm, ale niestety faktem jest, że wizerunek internetu i firm z branży poważnie na tym ucierpiał. Bezpośrednią tego konsekwencją są teraz wzmożone dyskusje i działania na rzecz prywatności w internecie.
Porażką na polskim rynku jest dla mnie dalszy wzrost penetracji aplikacji do blokownia reklam. Przez ostatnie lata zarówno w Polsce, jak i na świecie IAB wypracowało skuteczne programy i rekomendacje nie tyle walki z tym zjawiskiem, ale tego, jak dzięki edukacji użytkowników i zmianie podejścia do formy reklam w internecie zmniejszyć potrzebę ich blokowania. Niestety zamiast tego wiele firm wolało wybrać drogę walki technologicznej i omijać ad blocki. A jest to działanie skuteczne krótkoterminowo, w dłuższej perspektywie bowiem może prowadzić do niezadowolenia użytkowników stosujących takie oprogramowane, a w konsekwencji do wzrostu tego zjawiska.
Człowiek roku 2018
Moim zdaniem powinniśmy w tym roku mówić o ludziach, a nie o jednym człowieku, ponieważ internet tworzą ludzie, nie technologie. Biorąc pod uwagę wspomniany wcześniej wzrost wydatków na reklamę online, na ogromne brawa zasługują wszyscy mozolnie budujący internet w Polsce i na świecie. To dzięki Wam stał się tym, czym jest obecnie.
W tegorocznej edycji MIXX Awards, zgodnie z decyzją kapituły, wyróżniliśmy natomiast dwie niezwykłe osoby. Joanna Pawlak, prezes Wirtualnej Polski Media, otrzymała tytuł Człowieka Roku. Grzegorz Krzemień, prezes agencji GoldenSubmarine został odznaczony nagrodą specjalną za całokształt dokonań. Zarówno Joanna, jak i Grzegorz są wybitnymi osobowościami wyróżniającymi się przede wszystkim wspaniałymi wynikami zarządzanych przez nich biznesów, ale też ogromnym zaangażowaniem w sprawy branży internetowej, na rozwój której od lat mają niezaprzeczalny wpływ.
Trend / prognoza 2019
Trendów i prognoz na nadchodzący rok jest wiele, jednak moim zdaniem są 3 tematy, które będą dominować, jeśli chodzi o rynek online: prywatność w sieci, pęd do regulacji i brexit.
Prywatność w sieci (e-privacy): RODO oraz wspomniana wcześniej afera z Cambridge Analytica zadziałały jak iskra i obecnie na całym świecie toczą się prace lub są już wdrażane rozwiązania mające pomóc chronić dane i prywatność użytkowników sieci. Ma to i będzie to miało coraz większy wpływ na modele biznesowe oraz stanie się jednym z głównych katalizatorów innowacji.
Kwestia prywatności wpisuje się w inny coraz silniejszy, niestety, trend regulacji internetu. Legislatorzy i regulatorzy na całym świecie pracują nad rozwiązaniami regulacyjnymi w obszarach podatków w e-commerce, gospodarki cyfrowej, prawa autorskiego, danych osobowych, cyberbezpieczeństwa, walki z terroryzmem, itd. Dla bardzo innowacyjnych i dynamicznie rozwijających się firm internetowych jest to ogromne wyzwanie, a często także zagrożenie. Niedoskonałe i często zbyt szybko przygotowywane regulacje, często wycelowane w zjawiska patologiczne lub w dominujące podmioty, zaczynają w efekcie bardziej szkodzić, niż pomagać. W efekcie ich ofiarami padają te biznesy, które miały być chronione, lub też sami internauci.
Swoistą reakcją na powyższe jest z kolei trend do samoregulacji biznesu, a doskonałym przykładem może być Kodeks Branżowy RODO przygotowany przez IAB czy Kodeks Dobrych Praktyk Programmattic, który już w wersji 2.0 został wdrożony w Niemczech przez BVDW (IAB Niemcy), a w Polsce, również w ramach IAB, prace nad nim są na ukończeniu.
I na koniec brexit, o którym zwykle myślimy jako czymś odległym. Jednak pamiętajmy, że może nastąpić już za trzy miesiące, a jeśli odbędzie się bez „umowy rozwodowej”, to Wielka Brytania będzie całkowicie obcym państwem. Jak to się przełoży na kwestie podatkowe, celne, ochrony danych osobowych czy handlu e-commerce dla firm prowadzących biznes z partnerami z wysp? Możliwe, że czeka nas tutaj ogromna rewolucja, a co najmniej potężne zamieszanie.
Juliusz Brzostek, dyrektor pionu Centrum Cyberbezpieczeństwa w NASK
Trend roku
Jeśli spojrzymy wstecz na mijający rok w branży internetu i nowych technologii, nie sposób nie dostrzec dwóch słów, które odmieniane były przez wszystkie przypadki: sztuczna inteligencja. Zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, obserwujemy ogromny rozwój rozwiązań takich jak uczenie maszynowe czy głębokie sieci neuronowe. Obecnie cały świat pracuje nad swoimi strategiami rozwoju sztucznej inteligencji, a liderzy technologicznego wyścigu już wcielają je w życie. Dlatego w 2018 roku temat ten również znalazł się w centrum zainteresowania polskich władz.
W listopadzie 2018 roku Ministerstwo Cyfryzacji przedstawiło założenia do strategii AI w Polsce, a w przygotowaniu raportu udział wzięło wielu niezależnych ekspertów, którzy pracowali w czterech grupach roboczych: gospodarka oparta na danych, finansowanie i rozwój, edukacja, prawo i etyka. Wśród ekspertów pracujących nad założeniami do strategii byli również eksperci z NASK. W dokumencie pojawiła się również sugestia utworzenia w NASK Cyfrowego HUBu Innowacji (DIH), która zakłada powołanie sieci współpracujących ze sobą środków o różnych specjalizacjach związanych ze sztuczną inteligencją.
Oczywiście w Państwowym Instytucie Badawczym NASK również dostrzegamy, jak przełomowe, nie tylko dla branży cyberbezpieczeństwa, ale dla całego naszego życia, może być wykorzystanie sztucznej inteligencji. Dlatego na otwarciu konferencji SECURE, którą organizujemy już od 22 lat, zaprosiliśmy Aleksandrę Przegalińską z wystąpieniem „Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe w kontekście wyzwań cyberbezpieczeństwa”.
Ale sztuczna inteligencja coraz częściej przestaje być postrzegana jako zakres zainteresowań jedynie programistów oraz osób związanych z branżą nowych technologii. O coraz większym zainteresowaniu społecznym tą tematyką świadczy np. ubiegłoroczna edycja Festiwalu Przemiany organizowana przez Centrum Nauki Kopernik, która dotyczyła cywilizacji algorytmów. Festiwal przemiany był jednym z wydarzeń w ramach Europejskiego Miesiąca Cyberbezpieczeństwa - koordynowanego w Polsce przez NASK.
Premiera, nowość roku
Zdecydowanie najważniejszą nowością, jeśli chodzi o cyberbezpieczeństwo w minionym roku, było przyjęcie w Polsce ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa. To pierwsza taka kompleksowa regulacja prawna, która dotyczy bezpieczeństwa teleinformatycznego, stanowi implementacje europejskiej regulacji - Dyrektywy NIS Ustawa wskazuje kluczowe podmioty dla systemu cyberbepieczeństwa oraz nakłada szereg obowiązków zarówno na administrację, jak i sektor prywatny.
Zgodnie z regulacją, w skład krajowego systemu cyberbezpieczeństwa wchodzą m.in. najwięksi przedsiębiorcy z wybranych sektorów gospodarki oraz administracja rządowa i samorządowa. Ustawa nakłada też obowiązki na operatorów usług, które mają kluczowe znaczenie dla utrzymania krytycznej działalności społecznej lub gospodarczej. Jesteśmy przekonani, że te działania przełożą się z czasem na ogólny wzrost poziomu cyberbezpieczeństwa, a w rezultacie sprawią, że polscy internauci, będą mogli korzystać z internetu oraz usług, które oferuje, z większą swobodą i spokojem, że nic im nie grozi.
Bardzo ważną rolę w tej rewolucji systemu cyberbezpieczeństwa będzie odgrywać NASK PIB, w którym działa jeden z trzech CSIRT poziomu krajowego w Polsce (CSIRT NASK). Pozostałe dwa funkcjonują w ABW (CSIRT GOV) oraz resorcie obrony narodowej (CSIRT MON).
