Rodzic, który korzysta z tzw. urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców, czyli zawiesza firmę w związku z osobistą opieką nad dzieckiem, ma opłacaną przez budżet składkę emerytalną i rentową w takiej wysokości, jak „czynny” przedsiębiorca. Wyjątkiem są osoby, których staż ubezpieczeniowy jest krótszy niż pół roku – w ich wypadku opłacana jest tylko składka emerytalna, i to w niższej kwocie.
Działalność gospodarczą generalnie można zawiesić na okres od 30 dni do dwóch lat. W niektórych sytuacjach możliwy jest jednak także dłuższy okres zawieszenia. Od września 2013 r. przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność co najmniej 6 miesięcy i nie zatrudniają pracowników, mogą zawiesić działalność do 3 lat, jeśli sprawują w tym czasie osobistą opiekę nad dzieckiem, nie dłużej jednak, niż do ukończenia przez nie 5. roku życia (art. 14 a ust. 1 d,1 e ustawy z dn. 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej). Natomiast w przypadku dziecka niepełnosprawnego zawieszenie działalności może trwać do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 18. roku życia. Z uprawnienia można bowiem skorzystać nie tylko jednorazowo, ale także w częściach – maksymalnie czterech.
Zobacz tabelę
Zawieszenie działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem to tzw. urlop wychowawczy dla przedsiębiorców – odpowiednik urlopu wychowawczego przysługującego do tej pory tylko etatowcom. Podobnie jak w przypadku osób pracujących na etacie, przedsiębiorca na „urlopie wychowawczym” ma opłacane składki na ZUS (emerytalne i rentowe), a także składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Wymienione składki będą jednak wypłacane tylko tym przedsiębiorcom, którzy mają co najmniej 6-miesięczny staż ubezpieczeniowy bezpośrednio przed skorzystaniem z możliwości ubezpieczenia w związku z opieką nad dzieckiem. Natomiast w przypadku przedsiębiorców ze stażem ubezpieczeniowym krótszym niż pół roku budżet państwa zapłaci tylko składkę emerytalną, do tego niższą niż w przypadku osób z ponad 6-miesięcznym stażem. W przypadku tych ostatnich podstawą wymiaru składki emerytalnej, a także rentowej, będzie bowiem 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a zatem budżet będzie opłacał te składki w takiej samej wysokości, w jakiej robi to większość „czynnych” przedsiębiorców (60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia to podstawa minimalnych składek ZUS, jakie muszą płacić za siebie prowadzący działalność gospodarczą). W 2014 r. minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców wynosi 2 247,60 zł, co oznacza, że opłacana z budżetu składka emerytalna dla sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem wyniesie 438,73 zł, natomiast rentowa – 179,81 zł. Z kolei składka emerytalna przedsiębiorców ze stażem krótszym niż pół roku będzie naliczana od podstawy wymiaru wynoszącej 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w 2014 r. od kwoty 1260 zł. Tym samym w przypadku takich osób opłacana z budżetu składka emerytalna wyniesie 245,95 zł.
Zobacz tabelę
Osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem muszą złożyć do ZUS oświadczenie o zamiarze podlegania odpowiednio ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo ubezpieczeniu emerytalnemu. Łącznie z oświadczeniem należy także złożyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz ewentualnie orzeczenie o niepełnosprawności.
Zobacz tabelę
Jeśli przedsiębiorca sprawujący osobistą opiekę podlega z tego tytułu ubezpieczeniu zdrowotnemu, może wnieść o objęcie takim ubezpieczeniem członków rodziny, którzy nie są ubezpieczeni w tym zakresie.
Agata Szymborska-Sutton, Tax Care
