Prawdziwe oblicze militarnego ataku Rosji na Ukrainę poznajemy dziś głównie dzięki social mediom, które są także źródłem informacji dla informacyjnych kanałów telewizyjnych. Relacje tu zamieszczają mieszkańcy Ukrainy, ale też żołnierze i prezydent Wołodymyr Zełenski. Władze rosyjskie na tym polu są bierne, a swój przekaz - znacznie odbiegający od faktów - sprowadzają do czystej propagandy. - Aktywność prezydenta Wołodymyra Zełenskiego i jego sztabu to znakomity przykład komunikacji lidera, który nazywa rzeczy po imieniu, jest zdecydowany, konsekwentny, podnosi na duchu, buduje wspólnotę, wzywa do działania - ocenia w rozmowie z Wirtualnemedia.pl Urszula Podraza, ekspertka ds. wizerunku.
Od kilku dni trwa militarny atak Rosji na Ukrainę. Rosyjska armia próbuje zdobywać Kijów, Charków i inne miasta, większe czy mniejsze. Wystraszeni ludzie uciekają z kraju, ci którzy pozostali - na dźwięk syren zbiegają do piwnic, schronów czy kijowskiego metra.
Ukraińska armia i naród dzielnie walczą, a wraz z nimi - ich prezydent Wołodymyr Zełenski, który codziennie podnosi morale swoich rodaków. Od czasu wybuchu wojny regularnie, często kilka razy w ciągu dnia informuje o tym, co się dzieje w jego kraju za pośrednictwem mediów społecznościowych. W niedzielę relacjonował na Instagramie przebieg rozmowy z prezydentem Białorusi Aleksandrem Łukaszenką, poinformował o spotkaniu przedstawicieli swojego kraju z delegacją rosyjską, czy propozycji Waszyngtonu w sprawie jego ewakuacji, a na Twitterze dziękował światowym przywódcom za wsparcie jakiego udzielają Ukrainie i nakładane na Rosję sankcje.
Jego wpisy w social media (Instagram, Twitter, Facebook) mają od kilku do nawet kilkunastu milionów wyświetleń.
Z social mediów korzystają aktywnie też inni politycy w Ukrainie. W sobotę po południu Mykhailo Fedorov,wicepremier i minister transformacji cyfrowej Ukrainy, napisał do Elona Muska na Twitterze. Zauważył, że podczas gdy firma biznesmena planuje kolonizację Marsa, Rosja próbuje okupować Ukrainę, a gdy firma Muska z sukcesem testuje rakiety wielokrotnego użytku, rosyjskie rakiety są wystrzeliwane do ukraińskich cywilów. Poprosił Muska, by zapewnił dla Ukrainy stacje do internetu satelitarnego Starlink.
Biznesmen odpowiedział po godz. 23 polskiego czasu. - Usługa Starlink jest teraz aktywna w Ukrainie. Więcej terminali w drodze - poinformował.
Wiceprezydent Ukrainy, Mychajło Fiodorow natomiast za pośrednictwem Twittera zwrócił się do Tima Cooka o zaprzestanie jakiejkolwiek działalności Apple w Rosji. Oznacza to zablokowanie sprzedaży ich urządzeń i zamknięcie App Store na terytorium Rosji.
Telewizja | Ukraińska tłumaczka w niemieckiej telewizji popłakała się w czasie przemówienia Wołodymyra Zełenskiego |
Dzięki mediom społecznościowym widzimy prawdziwy obraz wojny na Ukrainie: armię na linii frontu, mężczyzn i kobiety uzbrojonych i w mundurach, przestraszonych ludzi w schronach, bombardowane bloki, przedszkola, szpitale. Jesteśmy też świadkami tak tragicznych wydarzeń, jak obrona Wyspy Węży przed rosyjskim najeźdźcą. Informacji i obrazów z ukraińskiego frontu mamy cały ogrom.
Ze strony Rosji mamy natomiast informacje przekazywane przez zagranicznych korespondentów, w tym także z Polski i wystąpienia Władimira Putina, który próbuje pokazać swoją siłę, wydaje podwładnym kolejne rozkazy, a w swoich wypowiedziach porównuje władze Ukrainy do bandy narkomanów albo pokazu.
Talked to 🇵🇹 President Marcelo Rebelo de Sousa. Thanked for the closed sky for Russian planes, support for the decision to disconnect Russia from SWIFT and concrete defense assistance. 🇵🇹 provided weapons, individual protection means & other equipment to 🇺🇦. Together - stronger.
— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 27, 2022
Pełny i nieustanny dostęp do wydarzeń
Eksperci od wizerunku nie mają wątpliwości, że pod względem informacyjnym zwycięzcą tej wojny jest Ukraina.
- W sferze komunikacji bez wątpienia wygrywa Ukraina, i to zarówno w sensie komunikacji głowy jak i serca, Ukraina zdobyła emocje większości świata. To samo osiągnął Zełenski, który choć nie pozował na męża stanu to stał się nim w rzeczywistości dzięki temu co robi, prosto, klarownie i z sensem - ocenia Piotr Czarnowski, prezes agencji First PR.
Podkreśla zarazem, że jednolita postawa Ukraińców bardzo pomaga w budowaniu przekazu, jego ogromna część, jeśli nie prawie cały, wynika właśnie z narracji zwykłych ludzi, wcale nie polityków.
- Nawet sam Zełenski jawi się jak jeden z nas. Krótko mówiąc Ukraina, mimo, że w strasznej i tragicznej opresji, wspaniale odnowiła i umocniła swój obraz i zdobyła wsparcie i sympatię na całym globie. I jeszcze kolejny czynnik silnie wpływający na postrzeganie Ukrainy - pełny i nieustanny dostęp mediów do sceny wydarzeń i równie pełny i nieustanny dostęp Ukraińców i świata do mediów społecznościowych. Bez tego zapewne niewiele byśmy się dowiedzieli, tak jak izolowani informacyjnie Rosjanie, o prawdziwym przebiegu wydarzeń – zauważa nasz rozmówca.
#Wojna | Ukraińcy nigdy nie zdradzą swojej ziemi. Walka będzie trwać tak długo, ile będzie trzeba, by wyzwolić kraj - powiedział prezydent Ukrainy 🇺🇦 @ZelenskyyUa. pic.twitter.com/O4T6oWbDox
— TOP TVP INFO (@TOPTVPINFO) February 26, 2022
Zełenski zwraca się wprost do swojego narodu
W podobnym tonie wypowiada się Urszula Podraza, która zwraca uwagę, że Ukraina wygrywa wojnę z Rosję pod względem informacyjnym nie tylko dlatego, że sympatia opinii publicznej jest po stronie kraju, który padł ofiarą inwazji i stawia zacięty opór.
- W mediach instytucjonalnych i social mediach jest dużo więcej informacji przekazywanych przez Ukrainę – zarówno władze jak i mieszkańców. Z drugiej strony mamy niewiele komunikatów – rosyjskojęzyczne propagandowe media są blokowane, według doniesień rosyjskim żołnierzom odebrano telefony, szerzące plotki trolle są masowo zgłaszane przez użytkowników i blokowane przez platformy społecznościowe – analizuje ekspertka.
Wskazuje, że aktywność prezydenta Wołodymyra Zełenskiego i jego sztabu to znakomity przykład komunikacji lidera, który nazywa rzeczy po imieniu, jest zdecydowany, konsekwentny, podnosi na duchu, buduje wspólnotę, wzywa do działania.
- Jest prawdziwym mężem stanu i zarazem zwykłym obywatelem, jak jego rodacy. W swoich wystąpieniach zwraca się wprost do słuchaczy, mówi prostym językiem, pokazuje emocje – wylicza nasza rozmówczyni.
Zaznacza też, że łatwiej jest się nam identyfikować z Ukraińcami, wspierać ich, gdy w programach największych stacji telewizyjnych i na swoich smartfonach widzimy dramat zwykłych ludzi, ciepłych serdecznych i determinację żołnierzy, ochotników, a po drugiej stronie jest zimny, odpychający Władimir Putin.
- Podziwiamy odwagę i fantazję ukraińskich żołnierzy, imponuje ich hardość i poświęcenie dla kraju, skonfrontowane z okrucieństwem (ostrzał cywilnych celów), a czasami nieporadnością Rosjan. Ukraina, jaką widzimy dzisiaj w mediach wszelkiego typu jest jednością – nie ma znaczenia statut społeczny, majątek. Putin nie ma takiego wsparcia – mimo olbrzymiej machiny propagandowej i represji wobec osób krytykujących działania wojenne, Rosjanie protestują, nie zgadzają się z polityką swojego prezydenta - komentuje Urszula Podraza.
Не вірте фейкам. pic.twitter.com/wiLqmCuz1p
— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 26, 2022
Zawiła narracja Putina
Sebastian Hejnowski, CEO agencji SEC Newgate CEE zwraca z kolei uwagę, że wojna Rosji z Ukrainą przynajmniej w Europie jest pierwszą wojną, którą śledzimy na bieżąco w social mediach.
- Bardzo jasne są role najeźdźcy i ofiary. Wszyscy wiemy, że Ukraina niczym nie sprowokowała zachowania Rosji. Tak więc nasza sympatia jest jednoznaczna. Widać to nie tylko w social mediach, ale też na ulicach europejskich miast. Rosja już przegrała reputację a mam nadzieję, że przegra też wojnę – mówi Sebastian Hejnowski.
Poranna kawa @ZelenskyyUa z obrońcami Kijowa. pic.twitter.com/2stuOlOIak
— WarNewsPL (@WarNewsPL1) February 26, 2022
Przyznaje, że jest pełen podziwu dla komunikacji strony ukraińskiej. Wskazuje, że prezydent Ukrainy zdaje sobie sprawę, jak ważne w konflikcie zbrojnym są morale własnej armii i narodu oraz wsparcie międzynarodowe.
- Częste wystąpienia prezydenta Zełenskiego w social media są przekazywane przez środki masowego przekazu i zadają kłam rosyjskiej propagandzie. Z drugiej strony narracja Putina jest tak zawiła, że właściwie niezrozumiała. Zupełnie nie wiem kogo Rosja zamierza przekonać, że wojna z Ukrainą jest walką z faszyzmem. Zresztą cokolwiek by dziś nie próbowała mówić, to jest znacznie za późno. Już nikt z Rosją nie chce rozmawiać i ciężko sobie wyobrazić, by Putin kiedykolwiek jeszcze gościł na międzynarodowych szczytach - podsumowuje nasz rozmówca.