fot. Shutterstock.comOd kiedy wprowadzono podatek cukrowy, średnie ceny wzrosły od 4 proc. do ponad 25 proc. - pokazują dane NielsenIQ. Wolumen kategorii napojowych skurczył się o 14 proc. Najbardziej wzrosła cena napojów gazowanych, a jednocześnie najgłębiej spadła ilość kupowanych produktów.
W roku 2020, jeszcze przed wprowadzeniem podatku cukrowego, Polacy wydali na napoje bezalkoholowe 16,8 mld złotych, mniej o ponad 680 mln złotych niż rok wcześniej. Spadkowi wartości o 4 proc.towarzyszył jednoczesny spadek wolumenu (sprzedaży w litrach) o 6 proc.i ilości sprzedanych sztuk produktu o 10 proc. To oznacza, że kupiliśmy o 640 mln sztuk napojów mniej niż rok wcześniej.
Jak mówi Agnieszka Bujak, client business partner w NielsenIQ, dwa pierwsze miesiące tego roku to kontynuacja trendu spadkowego.
- W przypadku wybranych kategorii - spadki były nawet na dwucyfrowym poziomie. Widzimy więc już nie tylko negatywny wpływ zmiany zachowań pod wpływem pandemii, ale także pod wpływem wzrostu ceny - komentuje Bujak. Regulacje dotyczą jednak 59 proc.wartości koszyka napojowego.
Trudny czas dla kategorii napojów
Jak wynika z danych NielsenIQ, do stycznia do lutego br., uśredniona cena wszystkich produktów napojowych objętych podatkiem wzrosła prawie o 10 proc.przy jednoczesnym spadku wolumenu o 14%.
- Dla porównania cena kategorii nieobjętych podatkiem wzrosła tylko o 0,8%, a wolumen spadł o 4,4 proc. Na większości poszczególnych kategoriach widzimy tę samą zależność - im większy wzrost ceny, tym spadek wolumenu kategorii głębszy - komentuje Agnieszka Bujak.
Najmocniejsze spadki dotknęły napojów gazowanych. Średnia cena za litr produktu wzrosła o 26,5 proc., a wolumen kategorii spadł o 16 proc.(styczeń-luty 2021 vs rok wcześniej).
W lutym 2021 Polacy kupili najmniej litrów napojów gazowanych od ponad dwóch lat - wynika z danych NielsenIQ.
- Napoje gazowane to kategoria, która ma najtrudniej także ze względu na trudności w reformulacji produktu. Obserwacje z wielu rynków pokazują, że konsumenci nie chcą zmian w smaku swoich ulubionych marek. Alternatywą są warianty light i bez cukru, ale to wciąż mniejsza część całej kategorii. Popularną strategią w tej kategorii jest tzw. downsizing, czyli zmiana pojemności butelki na mniejszą, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie niższej ceny za produkt. - dodaje Agata Koper, client business partner w NielsenIQ.
W lepszej sytuacji są napoje energetyczne. Kategoria zanotowała wzrost wolumenu o 0,8 proc.w okresie styczeń-luty 2021 vs rok wcześnie), mimo wzrostu średniej ceny za produkt o 10,4 proc.
- Warto pamiętać, że to kategoria, która rozwija się dynamicznie od lat i jako jedyna w koszyku napojów wciąż rosła nawet w czasie pandemii +6,5 proc. Widzimy więc, że jej popularność i popyt, póki co pozwalają uniknąć spadków sprzedaży, choć zdecydowanie widać osłabienie trendu wzrostowego - analizuje Agata Koper.
Najciekawiej prezentuje się kategoria soków i nektarów - czyli tam, gdzie producenci stosunkowo łatwo mogli zmienić skład produktu, np.. przez dodanie zagęszczonego soku owocowego kosztem cukru.
- Dane NielsenIQ ze stycznia i lutego pokazują, że średnia cena za litr tych segmentów nawet spadła o 2 proc. Wciąż jednak nie uchroniło to napojów i nektarów przed 10 proc.spadkiem wolumenu, który jest jednak kontynuacją długoterminowego trendu spadkowego - mówi Agata Koper.
Zmiany nawyków konsumenckich w odpowiedzi na podatek cukrowy
Jak pokazują dane NielsenIQ, konsumenci zareagowali na nowy podatek, zmieniając miejsce zakupu napojów ze małych sklepów na rzecz sklepów wielkoformatowych.
- Widać więc, że konsument zmienia miejsca zakupu ze względu na cenę i wybiera te, gdzie produkty są tańsze. Kupuje mniej impulsowo niż wcześniej. Inną strategią konsumentów jest wybór mniejszej pojemności butelki i nie chodzi o downsizing wprowadzony przez producenta, ale ich własny wybór. Np. w kategorii napojów gazowanych największe pojemności typu 2 l czy 2,25 l tracą na korzyść mniejszych: 1,5 l czy 1,75 l - komentuje Agnieszka Bujak.
Podatek cukrowy od nowego roku
Podatek cukrowy wszedł w życie z początkiem 2021r. Jest to dodatkowa opłata od napojów słodzonych, podzielona na część stałą i zmienną. Część stała wynosi 50 gr za każdy litr napoju słodzonego oraz dodatkowo 10 gr za każdy litr napoju z dodatkiem tauryny lub kofeiny. Część zmienna to 5 gr za każdy 1 gram cukru w napoju powyżej 5 gramów na 100 ml napoju. Część stała w wysokości 50 gr/ 1 l dotyczy także napojów słodzonych słodzikami.
Na łamach Wirtualnemedia.pl informowaliśmy, że popularne napoje, głównie gazowane typu cola, w dużych sieciach handlowych podrożały od nowego roku nawet o 40 procent.
Wprowadzająca podatek cukrowy ustawa zmieniająca przepisy w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów, dotyczy także butelek napojów alkoholowych o objętości nieprzekraczającej 300 ml, czyli tzw. małpek.
Przedstawione dane sprzedażowe pochodzą z kanałów monitorowanych przez NielsenIQ: hipermarkety, supermarkety, dyskonty, duże sklepy spożywcze (101-300m2), średnie sklepy spożywcze (41-100m2), małe sklepy spożywcze (do 40m2), sklepy winno-cukiernicze, stacje benzynowe, kioski. Koszyk napojów bezalkoholowych pokrywa następujące kategorie: napoje gazowane, woda butelkowana, soki, nektary, napoje, piwo bezalkoholowe, ice-tea, napoje energetyczne i izotoniczne, kawa mrożona.
